Παθητική πυροπροστασία κτιρίων: 8 σημεία προσοχής για τη σωστή επιλογή υλικών και συστημάτων

*της Δρ. Στέλλας Χαδιαράκου, Μηχανολόγου Μηχανικού

Η μελέτη της παθητικής πυροπροστασίας αποτελεί ίσως και ένα από τα πιο κρίσιμα σημεία στην κατασκευή ενός κτιρίου. Ο μελετητής θα πρέπει να λάβει υπόψη του όλες τις αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες του κτιρίου να τις συνδυάσει με τις απαιτήσεις του κανονισμού (Π.Δ. 41/2018) και να αποφασίσει τις τεχνικές κατασκευαστικές λύσεις που θα εφαρμοστούν καθώς και τα υλικά που θα τις αποτελούν. Στην περίπτωση που δεν έχουμε νέα κατασκευή αλλά ανακαίνιση μιας υπάρχουσας τότε δεν ορίζεται από τον κανονισμό απαίτηση για αναμόρφωση της μελέτης παθητικής προστασίας. Αυτό έχει ως συνέπεια να αγνοούνται σημεία που πρέπει να δοθεί εξαιρετική προσοχή ιδιαίτερα στην εξωτερική όψη ενός κτιρίου.

Σύμφωνα με τις απαιτήσεις του κανονισμού για κάθε δομικό στοιχείο θα πρέπει να ορίζουμε την αντίδραση και την αντίστασή του στη φωτιά. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κάποιο πρότυπο που να μπορεί να προσδιορίσει την αντίσταση ενός συστήματος εξωτερικής θερμομόνωσης στη φωτιά. Αυτό που ακολουθείται στην περίπτωση των εξωτερικών όψεων είναι οι απαιτήσεις του πίνακα 15 του κανονισμού.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθεί τα τελευταία χρόνια να παρουσιάσει μια συνολική πρόταση που να λαμβάνει υπόψη όλες τις λεπτομέρειες που πρέπει να μελετηθούν στην περίπτωση της εξωτερικής τοιχοποιίας του κτιρίου. Αναλυτικότερα εκτός από το δείκτη πυραντίστασης ή την αντίδραση στη φωτιά μιας κατασκευαστικής λύσης το νέο πρότυπο λαμβάνει υπόψη του και τις ακόλουθες παραμέτρους που μπορούν και πρέπει να αποτελέσουν σημεία προσοχής στην επιλογή υλικών για τις κατασκευαστικές λύσεις που εφαρμόζονται.

Τα 8 σημεία προσοχής λοιπόν είναι:

1. Περιορισμός της φωτιάς στην επιφάνεια της εξωτερικής τοιχοποιίας τόσο σε οριζόντιο όσο και σε κατακόρυφο επίπεδο.
2. Περιορισμός της φωτιάς στις εσωτερικές στρώσεις της εξωτερικής τοιχοποιίας.
3. Εκτίμηση του κινδύνου και περιορισμός του στην περίπτωση πτώσης μέρους της όψης
4. Μελέτη στο σημείο σύνδεσης της κατασκευής τόσο οριζόντια όσο και κατακόρυφα (δάπεδο μεταξύ ορόφων, κατακόρυφες κολώνες διαχωριστικές διαμερισμάτων)
5. Προσδιορισμός και μείωση των φλεγόμενων σωματιδίων που μπορεί να προκαλέσουν μετάδοση της φωτιάς.
6. Υπολογισμός του καπνού που εκλύεται κατά την καύση της εξωτερικής τοιχοποιίας
7. Περιορισμός της αυτανάφλεξης με χρήση κατάλληλα ενηλίκων
8. Περιορισμός μετάδοσης φωτιάς από τα ανοίγματα

Για κάθε ένα από τα παραπάνω σημεία η μελέτη παθητικής προστασίας πρέπει να δίνει λύση με τη χρήση κατάλληλων υλικών τις εφαρμοζόμενες κατασκευαστικές λύσεις που συναντάμε στην εξωτερική τοιχοποιία. Οι συχνότερες κατασκευαστικές λύσεις είναι τα σύνθετα συστήματα εξωτερικής θερμομόνωσης (εικόνα1) και η αεριζόμενη όψη (εικόνα2).

Ανατρέχοντας λοιπόν τα σημεία που αναφέρθηκαν παραπάνω θα πρέπει να μελετήσουμε τις τεχνικές λεπτομέρειες σε κάθε κατασκευαστική λύση που θα μας εξασφαλίσουν την απαιτούμενη συμπεριφορά του δομικού μας στοιχείου στη φωτιά.

Το πρώτο σημείο που χρήζει προσοχής είναι η ένωση της μιας ιδιοκτησίας με την άλλη είτε αυτή βρίσκεται σε διπλό είτε σε υπερκείμενο όροφο. Σύμφωνα με τις απαιτήσεις θα πρέπει η φωτιά να μην μπορεί να μεταδοθεί οπότε θα πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι υπάρχει μια άκαυστη περιοχή που θα αποτρέψει τη μετάδοση της. Αυτό ορίζεται και στον κανονισμό προστασίας και φαίνεται στο παρακάτω σχήμα.

Μια εύκολα κατασκευαστική λύση τόσο στα συστήματα εξωτερικής θερμομόνωσης όσο και στην αεριζόμενη όψη θα είναι ζώνες πυροφραγής με τη χρήση πετροβάμβακα. Ο πετροβάμβακας ως άκαυστο υλικό με την καλύτερη αντίδραση στη φωτιά θα μπορέσει να καθυστερήσει τη μετάδοση της το μεγαλύτερο δυνατό χρονικό διάστημα.

Το επόμενο σημείο που χρήζει προσοχής και αντιμετώπισης η συμβολή των υλικών στην παραγωγή καπνού αλλά και φλεγόμενων σωματιδίων. Σύμφωνα με το σύστημα των Ευρωπαϊκών κλάσεων, τα δομικά προϊόντα κατατάσσονται σε 3 δευτερεύουσες κατηγορίες, ανάλογα με το βαθμό που αυτά συμβάλουν στην παραγωγή καπνού:

S1: Μηδενική ή πολύ μικρή παραγωγή καπνού

S2: Μέτρια παραγωγή καπνού

S3: Σημαντική παραγωγή καπνού

Επιπρόσθετα σύμφωνα με το 110 σύστημα των Ευρωπαϊκών κλάσεων, τα δομικά προϊόντα κατατάσσονται σε 3 δευτερεύουσες κατηγορίες, ανάλογα με το βαθμό που αυτά συμβάλλουν στην παραγωγή φλεγόμενων σωματιδίων ή σταγονιδίων:

d0: Μηδενική παραγωγή φλεγόμενων σωματιδίων ή σταγονιδίων

d1: Μικρή παραγωγή φλεγόμενων σωματιδίων ή σταγονιδίων

d2: Σημαντική παραγωγή φλεγόμενων σωματιδίων ή σταγονιδίων

Πίνακας Δ.1: Πιθανοί συνδυασμοί του συστήματος Ευρωπαϊκών κλάσεων (Euroclass) για την ταξινόμηση των δομικών προϊόντων ως προς την αντίδραση στη φωτιά. Α1 Α2 – si, d0 A2-sl,dl A2 – si, d2 Α2 – s2, d0 A2-s2, dl A2 – s2, d2 A2 – s3, d0 A2-s3, dl A2 – s3, d2 B – si, d0 Β – si, dl B-sl, d2 B- s2, d0 B-s2, dl B – s2, d2 B – s3, d0 B-s3, dl B – s3, d2 C – si, d0 C-sl, dl C-sl, d2 C- s2, d0 C-s2, dl C – s2, d2 C – s3, d0 C-s3, dl C – s3, d2 D – si, d0 D-sl,dl D-sl,d2 D- s2, d0 D – s2, dl D – s2, d2 D – s3, d0 D – s3, dl D – s3, d2 E E-d2 F Σημείωση: Τα προϊόντα κατηγορίας Ε θεωρείται δεδομένο ότι παράγουν καπνό, επομένως δεν εξετάζονται ως προς το κριτήριο «s».

 

Ο προσδιορισμός των παραπάνω στοιχείων γίνεται από το πρότυπο ΕΝ 13501 και οι πιθανοί συνδυασμοί μπορεί να προκύψουν φαίνεται στον πίνακα παρακάτω.

Συνεπώς στην εξωτερική τοιχοποιία όχι μόνο η επίδραση του καπνού αλλά και των φλεγόμενων σωματιδίων είναι εξαιρετικά σημαντική καταλληλότερα υλικά είναι αυτά της κατηγορίας Α1 s1-d0, τα οποία έχουν την καλύτερη συμπεριφορά και στον καπνό και στα φλεγόμενα σωματίδια.

Τα πιο συνηθισμένα θερμομονωτικά υλικά που χρησιμοποιούνται στην εξωτερική θερμομόνωση κατατάσσονται σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα.

Από τον πίνακα γίνεται φανερό πως ο πετροβάμβακας αποτελεί ίσως το μοναδικό υλικό το οποίο μπορεί να προστατεύσει καλύτερα την εξωτερική τοιχοποιία καθώς δεν συμβάλλει στη μετάδοση της φωτιάς δεν παράγει καπνό και δεν συνεισφέρει στην πτώση φλεγόμενων σωματιδίων. Ο πετροβάμβακας εξάλλου είναι το υλικό που χρησιμοποιείται στις πυροφραγές τόσο στην λύση της εξωτερικής θερμομόνωσης όσο και σε αυτής αεριζόμενη όψεις.

Παράλληλα δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως τα κτίρια μας πρέπει να συνδυάσουμε τόσο την πυροπροστασία τους αλλά και την ενεργειακή τους αναβάθμιση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι λύσεις που θα προτείνουμε να συνδυάζουν ιδιότητες όπως υψηλή ενεργειακή συμπεριφορά υψηλή αντοχή στη φωτιά αλλά και ηχομόνωση και διαπνοή του κτιρίου. Τα τελευταία χρόνια τα προγράμματα τα οποία εφαρμόζονται στη χώρα μας στοχεύουν αποκλειστικά στην ενεργειακή αναβάθμιση των υφιστάμενων κατοικιών παραβλέποντας το κόμματι πυροπροστασίας. Οι καταστροφικές φωτιές που έχουμε αντιμετωπίσει στη χώρα μας και αντιμετωπίζουμε μέχρι και σήμερα πρέπει να μας ευαισθητοποιήσουν ακόμα περισσότερο και να βάλουμε τη σωστή πυροπροστασία των κατασκευών μας ως μία από τις πρώτες προτεραιότητες. Ο τεχνικός κόσμος φέρει λοιπόν την ευθύνη της επιλογής κατασκευαστικών λύσεων που θα προστατεύσουν το κτίριο τόσο ενεργειακά όσο και απέναντι στη φωτιά.