*Του Γιάννη Μελετιάδη, PDEng, Dipl. Electrical Engineer, Sales Project Manager, Zarifopoulos S.A.
Το σύστημα πυρανίχνευσης μιας εγκατάστασης αποτελεί ένα από τα βασικά μέσα προστασίας της ανθρώπινης ζωής και περιουσίας έναντι της φωτιάς. Μια πυρκαγιά αποτελεί σοβαρή πηγή κινδύνου τόσο για το προσωπικό και τους επισκέπτες ενός κτιρίου, όσο και για το ίδιο το κτίριο και τον εξοπλισμό που διαθέτει. Η αδιάλειπτη και άρτια λειτουργία ενός συστήματος πυρανίχνευσης είναι μια ισχυρή δικλείδα ασφάλειας ότι μια ενδεχόμενη φωτιά θα γίνει άμεσα αντιληπτή, ώστε πρωτίστως να διαφύγουν όλοι οι άνθρωποι, αλλά και να ειδοποιηθούν εγκαίρως οι αρμόδιοι (ομάδα πυροπροστασίας, πυροσβεστική υπηρεσία), μεγιστοποιώντας τις πιθανότητες η φωτιά να αντιμετωπιστεί έγκαιρα, πριν προξενήσει μεγάλες ζημιές στην περιουσία.
Μια ιδιότητα του συστήματος πυρανίχνευσης που συνεισφέρει σημαντικά σε αυτή την κατεύθυνση είναι η διαθεσιμότητα εφεδρείας στα ηλεκτρονικά εξαρτήματα του κεντρικού πίνακα πυρανίχνευσης, ειδικότερα στον κεντρικό επεξεργαστή και την πηγή τροφοδοσίας του. Τα συγκεκριμένα εξαρτήματα αποτελούν αφενός τον εγκέφαλο του συστήματος, που δίνει οδηγίες στο ποιες ενέργειες πρέπει να εκτελεστούν και πότε, και αφετέρου την καρδιά του που παρέχει την απαιτούμενη ενέργεια για να εκτελεστούν τα σενάρια λειτουργίας.
Ο επεξεργαστής είναι η μονάδα στην οποία καταλήγει η πληροφορία παρουσίας φωτιάς από τους αυτόματους πυρανιχνευτές και εκτελεί τις ανάλογες ενέργειες ανάλογα με τον προγραμματισμό που έχει γίνει κατά την υλοποίηση του συστήματος, σύμφωνα με την εγκεκριμένη μελέτη. Παραδείγματα είναι η ήχηση σειρήνων, το κλείσιμο πυροφραγμών, το κλείσιμο πυράντοχων θυρών και πυροκουρτίνων, κ.ά. Πιθανή αστοχία του επεξεργαστή, πρακτικά καθιστά το σύστημα μη λειτουργικό. Ακόμα και αν τα περιφερειακά υλικά (πχ. πυρανιχνευτές και κομβία αναγγελίας) διαβιβάζουν την πληροφορία για παρουσία φωτιάς, αν ο κεντρικός πίνακας δεν μπορεί να εκτελέσει καμία ενέργεια (ή ενδεχομένως μόνο την ήχηση των σειρήνων), δεν θα είναι δυνατόν να προστατευτεί αποτελεσματικά και έγκαιρα η ανθρώπινη ζωή και περιουσία.
Το τροφοδοτικό είναι το εξάρτημα μέσω του οποίου η κύρια παροχή 230Vac δίνει ενέργεια σε όλο το σύστημα, ξεκινώντας από τον ίδιο τον κεντρικό πίνακα, και φτάνοντας μέσω των καλωδιακών υποδομών σε όλα τα περιφερειακά του συστήματος. Επιπλέον, το τροφοδοτικό αποτελεί τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στον πίνακα και την εφεδρική τροφοδοσία (συσσωρευτές). Κατά συνέπεια πιθανή αστοχία του τροφοδοτικού σημαίνει ότι το σύστημα παύει τη λειτουργία του στο σύνολό του.
Από τα παραπάνω προκύπτει η σημασία των δύο αυτών εξαρτημάτων για την ομαλή και πλήρη λειτουργία του συστήματος πυρανίχνευσης. Άλλωστε, όπως ορίζει το πρότυπο ΕΝ54-2, το σύστημα πρέπει να διαθέτει πρόβλεψη ώστε σε περίπτωση ενός μοναδικού σφάλματος στον κεντρικό πίνακα, η ανίχνευση φωτιάς από κάποιον ανιχνευτή ή κομβίο αναγγελίας δεν θα εμποδίσει κατ’ ελάχιστον την ενεργοποίηση των σειρήνων και την ένδειξη του συναγερμού οπτικά και ηχητικά πάνω στον ίδιο τον πίνακα. Ωστόσο, στην περίπτωση ενός απλού πίνακα, ένα μοναδικό σφάλμα είτε στον κεντρικό επεξεργαστή του, είτε στο τροφοδοτικό του, θα τον καταστήσει μερικώς ή ολικώς ανίκανο να εκτελέσει τις παραπάνω ενέργειες.
Η λύση στο πρόβλημα αυτό είναι η διαθεσιμότητα εφεδρείας στον κεντρικό επεξεργαστή και το τροφοδοτικό. Πρόκειται ουσιαστικά για την παρουσία διπλών ηλεκτρονικών εξαρτημάτων εντός των συγκεκριμένων μονάδων. Η μία σειρά εξαρτημάτων είναι αυτή που εκτελεί όλες τις προβλεπόμενες λειτουργίες σύμφωνα με τον προγραμματισμό του πίνακα, ενώ η δεύτερη παραμένει διαθέσιμη εάν και εφόσον χρειαστεί. Στιγμιαία, όταν η πρώτη σειρά παρουσιάσει πρόβλημα, γίνεται μετάβαση των λειτουργιών στη δεύτερη σειρά εξαρτημάτων, τα οποία αναλαμβάνουν πλήρως τις λειτουργίες του πίνακα. Εφόσον πρόκειται για μια μόνιμη βλάβη, δίνεται με τον τρόπο αυτό η δυνατότητα ο ιδιοκτήτης του συστήματος να έχει τον χρόνο να αντικαταστήσει το εξάρτημα με νέο, διατηρώντας όμως στο μεταξύ ένα πλήρως λειτουργικό σύστημα που προστατεύει αυτόν και την περιουσία του. Επισημαίνεται ωστόσο ότι σε περίπτωση σοβαρών εξωγενών παραγόντων (πχ. κεραυνός), υπάρχει ενδεχόμενο να καταστραφούν πλήρως και οι δύο σειρές εξαρτημάτων ταυτόχρονα.
Η καινοτομία της εφεδρείας εξασφαλίζει ότι το σύστημα πυρανίχνευσης θα προστατεύει την εγκατάσταση οποιαδήποτε αστοχία υλικού κι αν υπάρξει. Αποτελεί μια σύγχρονη λύση που αρκετοί κατασκευαστές μπορούν να προσφέρουν, μάλιστα κάποιοι επεκτείνοντάς την ένα βήμα παραπέρα, ώστε να διαθέτουν εφεδρεία όλα τα ηλεκτρονικά εξαρτήματα του κεντρικού πίνακα κι όχι μόνο ο επεξεργαστής και το τροφοδοτικό (πχ. οι κάρτες επικοινωνίες, οι κάρτες εισόδων-εξόδων, κ.ά.)
Τυπικός πίνακας πυρανίχνευσης
Η φιλοσοφία του redundancy σε μια κάρτα πίνακα πυρανίχνευσης: διπλά ηλεκτρονικά εξαρτήματα στην ίδια κάρτα, όπου η σειρά Α είναι σε μόνιμη λειτουργία και η σειρά Β είναι σε εφεδρεία, έτοιμη να αναλάβει τη λειτουργία αυτόματα αν η σειρά Α παρουσιάσει αστοχία
Παράδειγμα διπλού τροφοδοτικού (με εφεδρεία)
